alergologia.biz.pl - czasopismo alergologów praktyków

Radosław Śpiewak / Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci /
/alergologia.biz.pl / wiosna 2010 / tom 1 / numer 2 / strony e1-e6 /
Strony: 1 2 3 4 5 6

2. Rozpoznawanie ACD u dzieci

Dużą trudność diagnostyczną sprawia fakt, że rozróżnienie między wypryskiem atopowym a ACD często nie jest możliwe tylko na podstawie cech morfologicznych. Podstawą rozpoznania ACD u dziecka jest stwierdzenie dodatniego i klinicznie istotnego wyniku testu płatkowego,^8-10 dlatego lekarz nie wykonujący testów płatkowych nie jest w stanie rozpoznać tej choroby. W takiej sytuacji nierzadko pada rozpoznanie wyprysku atopowego, oparte na błędnych przesłankach, takich jak stwierdzenie atopii u danego dziecka, czy też bezkrytycznie rozpowszechniane informacje o rosnącej w nieskończoność częstości wyprysku atopowego u dzieci (np. badania ISAAC). Jednak atopia dotyczy 30-50% ogólnej populacji dzieci i z porównywalną częstością występuje wśród dzieci z ACD.¹¹ Nie wolno również zapominać o ograniczonej wiarygodności badań ISAAC: za pomocą kilku prostych pytań zawartych w kwestionariuszu nie da się rozróżnić między wypryskiem atopowym, ACD, a także innymi chorobami skóry. Dlatego wyniki badań ISAAC w istocie nie opisują częstości wyprysku atopowego ani żadnej innej określonej choroby skóry, a co najwyżej określają odsetek dzieci, które twierdzą, że mają problemy skórne (Ryc. 1). Jedyną wiarygodną podstawą rozpoznania wyprysku atopowego nadal pozostają kryteria Hanifina i Rajki,¹² przy czym spełnienie tych kryteriów potwierdza wprawdzie obecność wyprysku atopowego, ale nie wyklucza współistnienia innych zapalnych dermatoz, w tym ACD. Dlatego zgodnie z obowiązującymi zasadami, u każdego chorego z przewlekłym wypryskiem lub lichenizacją należy wykonać testy płatkowe. Wynika to z faktu, że alergia kontaktowa może być nie tylko przyczyną, lecz także powikłaniem wyprysku (uczulenie wtórne, w tym jatrogenne).

Fot. 2. Wyprysk stóp u 12-letniego chłopca ograniczony do miejsc przylegania obuwia do skóry wymaga wykonania testów płatkowych z serią podstawową oraz serią materiałów obuwia.

Ryc. 1. Nie da się odróżnić wyprysku atopowego od alergicznego wyprysku kontaktowego oraz innych chorób skóry za pomocą kwestionariusza ISAAC. Schemat przedstawia hipotetyczny udział różnych chorób w puli "wyprysku ISAACowego"

wyprysk + atopia ≠ wyprysk atopowy

Niebezpieczeństwo rozpoznania wyprysku atopowego "na skróty" (według błędnego rozumowania "wyprysk + atopia = wyprysk atopowy") ilustrują następujące badania przeprowadzone w Krakowie: wśród dzieci spełniających kryteria "wyprysku ISAACowego" oraz wykazujących cechy atopii (dodatnie testy punktowe) obecność alergii kontaktowej stwierdzono u 67% siedmiolatków oraz 58% szesnastolatków.¹³ Zwraca uwagę bardzo wysoka częstość alergii kontaktowej na propolis (Tab. 1), podobną częstość dodatnich odczynów na propolis (15%) obserwujemy również u dorosłych.¹⁴

Tab. 1. Alergia kontaktowa wśród 7-letnich polskich dzieci z cechami atopii i "wypryskiem ISAACowym"¹³

Przynajmniej jeden dodatni odczyn w testach z Europejską Serią Podstawową (EBS)	48,5% (95%CI: 41,5-55,5)
Przynajmniej jeden dodatni odczyn w testach z EBS rozszerzoną o propolis i tiomersal	67,0% (57,9-76,1)
Nikiel	35,9% (26,7-45,2)
Propolis*	16,5% (9,3-23,7)
Tiomersal**	11,7% (5,5-17,8)
Kobalt	9,7% (4,0-15,4)
Chrom	6,8% (1,9-11,7)
Mieszanka zapachowa I	6,8% (1,9-11,7)
Mieszanka zapachowa II	5,8% (1,3-10,3)
Neomycyna	4,9% (0,7-9,0)

* Propolis nie występuje w EBS. W związku z częstością dodatnich odczynów u dzieci i dorosłych (ok. 15% testowanych), propolis został uwzględniony w polskiej, rozszerzonej wersji Europejskiej Serii Podstawowej (POL-1000)
** Dodatnie testy z tiomersalem z reguły nie mają znaczenia klinicznego, a jedynie odzwierciedlają przestrojenie układu odpornościowego na skutek stosowania szczepionek profilaktycznych zawierających ten konserwant. W związku z tym nie zaleca się rutynowego wykonywania testów płatkowych z tiomersalem.

Bardzo wysoka częstość alergii kontaktowej na propolis u dzieci i dorosłych wskazuje na konieczność włączenia tej substancji do rutynowych testów płatkowych w Polsce.

Na podstawie przytoczonych danych można sobie łatwo wyobrazić, że gdyby pediatra lub alergolog zamiast testów punktowych rutynowo wykonywał u dzieci z wypryskiem testy płatkowe, to zapewne w większości przypadków rozpoznawałby alergiczny wyprysk kontaktowy, a nie, jak obecnie, wyprysk atopowy. Jednak sprawa nie jest tak prosta: tak jak dodatni wynik testu punktowego nie jest podstawą rozpoznania wyprysku atopowego, tak samo dodatni wynik testu płatkowego nie wystarcza (choć jest jednym z koniecznych warunków) rozpoznania ACD. Drugim warunkiem jest potwierdzenie, że kontakt z daną substancją faktycznie wywołuje objawy chorobowe (wykazanie istotności klinicznej).⁹

Dodatni wynik testu punktowego nie wystarcza do rozpoznania wyprysku atopowego!
Dodatni wynik testu płatkowego nie wystarcza do rozpoznania alergicznego wyprysku kontaktowego!

Strony: < Poprzednia | 1 2 3 4 5 6 | Następna >